40

Het was maandagochtend en nog donker toen Sally wakker werd. Ze knipte het bedlampje aan en keek op de wekker hoe laat het was. Beneden, in de keuken, hoorde ze haar moeder een kastje dichtdoen en het tikken van een lepel in een kom. Het leek wel alsof haar moeder steeds vroeger opstond, hoewel er dan weinig te doen was. Haar voorbereidingen voor school deed ze ’s avonds voordat ze naar bed ging; de oranje schriften waren nagekeken en stonden in een keurig stapeltje klaar om meegenomen te worden. Waarom kon ze zich nooit eens ontspannen? Soms had Sally zelfs medelijden met haar. Ze had helemaal geen vriendinnen. Alleen de ouders die bang van haar waren.

In de badkamer bekeek Sally zich in de spiegel boven de wastafel. En ze glimlachte. Het puistje aan de zijkant van haar neus was weg. Het was maandagochtend en ze voelde zich goed. De buikkrampen, de hoofdpijn en de paniek van de afgelopen dagen waren verdwenen. Ze verheugde zich er bijna op om naar school te gaan en iedereen weer te zien. Ze stond onder de douche en deed haar hoofd achterover om haar haar te wassen.

Tijdens het ontbijt maakte haar moeder een afwezige indruk. Ze had de havermout laten aanbranden en er was geen brood meer in de vriezer om te roosteren. Sally deed een paar scheppen muesli in een kom, schonk er melk bij en dacht aan Up Helly Aa. Het zou voor Robert de grote avond worden. Hij zou zijn vader bijstaan als Guizer Jarl en zou achter hem aan door de straten van Lerwick en langs de gemeenschapscentra lopen. En zij zou bij hem zijn.

Natuurlijk zou ze in de stad zijn voor de optocht en het verbranden van het vikingschip. Dat was het punt niet. Haar ouders hadden haar al mee naar Lerwick genomen om de festiviteiten te bekijken vanaf dat ze een klein kind was. Maar zodra het vuur was gedoofd, zouden ze willen dat ze met hen mee naar huis ging. En ze wílde morgenavond niet terug naar Ravenswick en om tien uur al in haar bed in het huis naast de school liggen. Beslist niet.

‘Ik ga morgenavond weer oppassen bij mevrouw Hunter.’

‘O, ja?’ Margaret stond bij het aanrecht de aangebrande pan schoon te boenen. Haar blote ellebogen waren rood en knokig als de gewrichten van rauwe kippenpoten. Sally was er niet zeker van of haar moeder haar wel had gehoord. Radio Shetland speelde zacht op de achtergrond. Een opgewonden, hoge mannenstem gaf de weersvooruitzichten voor de komende avond.

‘Ze vroeg of ik meteen na school wilde komen, om Cassie met eten te helpen terwijl zij zich klaarmaakt om uit te gaan. Ze zou ook eten voor mij klaarzetten. Vind je dat goed?’

‘Ik zou niet weten waarom niet.’

Dat ging een stuk gemakkelijker dan ze had verwacht. Geen vragen en geen sarcastische opmerkingen over hoe Fran als moeder was. Sally bedacht opeens dat er misschien iets niet in orde was met haar moeder. De menopauze misschien? Wanneer was die dan begonnen? Had ze er de juiste leeftijd voor? Ze bleef er niet al te lang bij stilstaan. Ze had andere dingen aan haar hoofd. Hoewel het nog te vroeg was voor de bus, ging ze alvast van huis voordat haar moeder van gedachten kon veranderen.

Het eerste uur had ze Engels, van meneer Scott. Ze waren nog steeds met Macbeth bezig, lazen het hardop voor, waarbij iedereen een ander personage voor zijn rekening nam. Sinds Catherines overlijden had Sally gemerkt dat de lessen ook gemakkelijker te volgen waren. Ze werd opgemerkt. Ze praatte minder en dacht beter na als ze antwoord moest geven. Omdat ze niet meer zo nerveus was.

Ze hadden voor meneer Scott een opstel moeten schrijven over lady Macbeth en haar relatie met haar echtgenoot. Voor de vakantie zou ze als een nerveus wrak hebben gewacht totdat ze haar werk terug zou krijgen, kletsend over van alles tegen wie er maar wilde luisteren, om niet te hoeven denken aan wat hij tegen haar zou zeggen. Nu was ze eigenlijk wel nieuwsgierig naar wat haar docent ervan zou vinden. Nu was het niet zo dat hij het haar zou inpeperen, zelfs al had ze er een potje van gemaakt. Scott viel eigenlijk best mee. Hij was niet zo sexy als Robert, maar wel vriendelijk en gevoelig. Catherine had te hard over hem geoordeeld.

Hij kwam nu op de rand van háár tafeltje zitten, zoals hij dat daarvoor bij Catherine had gedaan. Zijn hand, die plat op het werkblad rustte, lag vlak bij de hare. Hij had een ouderwets jasje aan en ze kon de wol ruiken. ‘Een uitstekend opstel, Sally. Je hebt een paar heel interessante punten aangekaart. Je hebt in de afgelopen maanden echt goed leren schrijven. Misschien kan ik je een paar boeken aanbevelen om te lezen?’

Sally wist dat Lisa, naast haar, haar gegiechel moest onderdrukken. Straks, in de groepskamer, zouden ze haar hardop uitlachen, maar toch voelde ze zich gevleid. ‘Dank u, meneer Scott. Dat zou fantastisch zijn.’

De hele schooldag was anders, alsof ze kleine kinderen waren in de dagen voor Kerstmis. De tintelende spanning die in de lucht hing. Iedereen had te veel energie en niemand kon zich concentreren. Dat kwam allemaal door Up Helly Aa. De zesdejaars deden alsof het hele gebeuren hen niets kon schelen, maar ook in hún groepskamer was er sprake van een onderhuidse spanning en de algemene neiging om gek te doen. In de lunchpauze namen ze haar te grazen, zoals ze had verwacht. ‘Scottie valt echt op je,’ zei Lisa. ‘Dat kun je zien.’ Toen zei iemand anders: ‘Pas maar op. Hij viel ook op Catherine, en je weet wat er met haar is gebeurd.’ Even werd het doodstil in de groepskamer, totdat James Sinclair een stuk boterham naar Simon Fletcher gooide en de gebruikelijke chaos weer uitbrak.

Sally had ’s middags geen les en ze liep de stad in, naar de grote loods waar de laatste hand aan het vikingschip werd gelegd. Robert was er al. Hij zag eruit alsof hij er de hele dag al aan het werk was. Er zaten een paar vegen verf in zijn haar. Hoewel ze met elkaar afgesproken hadden, leek hij te schrikken toen hij haar zag en Sally vroeg zich af wat er toch aan de hand was met alle mensen die ze kende: haar moeder, Robert, en zelfs haar vader. Het leek wel alsof ze allemaal in beslag werden genomen door hun eigen gedachten en verwachtingen, zo erg dat ze voortdurend verrast werden door de eisen die het gewone, alledaagse leven aan hen stelde.

Sally vond dat het vikingschip er fantastisch uitzag. Het was reusachtig groot en de drakenkop op de voorboeg torende hoog boven haar uit. De wijkende neusgaten en de doordringende ogen die op de kop waren geschilderd, hypnotiseerden haar en eisten al haar aandacht op. Robert grijnsde naar haar. Van een plank achter hem pakte hij een helm met horens, hij zette die op en hield toen het grote schild voor zijn borst.

‘En? Wat vind je ervan? Straks komt mijn vader thuis. Ik wil dat alles er dan perfect uitziet.’

Ze vond hem net een jongetje dat zich uitsloofde. Opeens zag ze meneer Scott voor zich, die Shakespeare voorlas, en heel even vroeg ze zich af of Robert wel de juiste man voor haar was. Maar meteen daarna zag ze hoe indrukwekkend hij eruitzag met zijn blonde haar en blonde baard. Daar kon Scott toch niet tegenop?

Hij hield het schild hoog boven zijn hoofd en Sally zag weer hoe sterk hij was. Hij zou haar zo in de lucht kunnen tillen, en met één hand haar pols kunnen breken.

‘Ik moet vanavond weer oppassen. Denk je dat je kunt komen? Ik had het je gezegd, weet je nog?’

Aan de verbaasde blik in zijn ogen zag ze dat hij het helemaal was vergeten.

‘Dat weet ik nog niet,’ zei hij op gedempte toon. ‘Vlak voor de optocht is er nog een bespreking van het gevolg. Er moet een officiële foto worden gemaakt. En mijn vader heeft me nodig. Ik heb hem beloofd dat ik voor alles zou zorgen terwijl hij weg was. We kunnen morgen afspreken. Ik zal zorgen dat je een kaartje voor een van de danszalen krijgt. Maar vanavond? Je weet hoe het gaat. Ik moet hier zijn.’

Nee, dacht Sally, ik weet niet hoe het gaat.

‘Toe?’ Ze strekte zich, raakte zijn wang aan en kuste hem toen snel op zijn mond, waarbij ze het puntje van haar tong tussen zijn lippen duwde. Ze zag hem omkijken naar de twee mannen die bij het vikingschip aan het werk waren. Ze zaten op hun knieën in de romp en waren bezig de onderkant van de mast vast te zetten, dus ze konden het niet zien. Sally dacht: wat kan het hem schelen als ze het zouden zien? Ik heb mijn ouders om me zorgen over te maken, maar hij is volwassen, een vrij man. Waarom wil hij onze relatie geheimhouden?

‘Ik zal kijken of ik nog kan komen,’ zei Robert. Sally kon niet zeggen of hij het echt zou proberen of dat hij haar maar iets beloofde om van haar af te zijn.

Uiteindelijk was ze op tijd terug bij de school om de bus naar huis te halen en de smoes die ze die ochtend had verzonnen om haar afwezigheid te verklaren, had ze niet meer nodig. Maar ze wilde niet naar huis, naar haar moeder, die na een dag met hyperactieve kinderen waarschijnlijk een nog slechter humeur zou hebben dan die ochtend. Sally herinnerde zich hoe het er op de basisschool vlak voor Up Helly Aa aan toeging, al die wilde kinderen die elkaar met kartonnen zwaarden te lijf gingen. Haar moeder zou doodmoe en chagrijnig zijn. Ze stapte een halte eerder uit en ging toch naar Frans huis.

‘Ik dacht dat ik Cassie misschien met eten kon helpen, dan kun jij je in alle rust omkleden en opmaken,’ zei Sally toen ze voor de deur stond, als de modelbabysitter wie niets te veel was. ‘Tenminste, als je dat wilt. Ik heb niet veel huiswerk vandaag.’ Dat had ze ook tegen haar moeder gezegd. Sally kon goed liegen en wist hoe belangrijk het was dat je aan dezelfde onwaarheden vasthield. En dat je, als dat mogelijk was, de steun van anderen moest zien te krijgen. ‘Maar ik kan ook straks terugkomen als je dat liever wilt.’

‘Nee.’ Fran deed de deur verder open om haar binnen te laten. ‘Dat zou geweldig zijn. Cassie is door het dolle heen. Ik heb haar beloofd dat we morgenavond naar Lerwick gaan voor Up Helly Aa. Het is haar eerste keer. Ga jij ook?’

‘Ja, ik zal er zeker zijn.’ Mijn vriend zit in het gevolg van de Guizer Jarl, had ze willen opscheppen, maar zonder precies te weten waarom zei ze het niet. Ze was nog maar net binnen toen ze opeens een idee kreeg. Een smoes die ervoor zou zorgen dat haar moeder haar met rust liet en dat zij morgenavond behoorlijk uit kon gaan. Mevrouw Hunter heeft gevraagd of ik morgenavond met haar mee wil gaan om een oogje op Cassie te houden. Dan blijf ik bij Cassie slapen en kan zij naar het feest in de danszaal. Vind je dat goed? Natuurlijk zou Margaret het vroeg of laat van Robert te weten komen. Maar Sally had nog wat tijd nodig om een goed verhaal te bedenken, om te weten wat ze precies moest zeggen.

Cassie was nog wakker, druk en opstandig toen Fran de deur uit ging. Sally bedacht dat ze nog nooit een kind had meegemaakt dat zoveel vragen stelde. Hoe moest je het geduld opbrengen om die allemaal te beantwoorden? Zodra haar moeder weg was, was Cassie uit bed gekomen, was ze rusteloos en veeleisend, wilde ze een glas water en een boek om te lezen en begon Sally algauw moe te worden. Ze merkte dat ze er moeite mee had om haar zelfbeheersing te bewaren en begreep voor het eerst waarom haar moeder op school altijd zo streng voor de kinderen was. Robert kon elk moment komen en dan moest Cassie in bed liggen. Uiteindelijk lukte het haar het kind naar bed te dirigeren en bleef ze bij haar zitten totdat ze in slaap was gevallen.

Toen Robert kwam, was Cassie wakker geworden, van het kloppen op het raam of van de onbekende mannenstem, want opeens stond ze in de deuropening, met haar haar in de war en haar pyjama om haar lijfje gedraaid. Sally was bang dat Robert boos zou worden vanwege de onderbreking, maar hij had net genoeg gedronken om in een milde stemming te zijn, en even later zat hij in de grote fauteuil bij de haard, met het meisje op zijn knie. Eerst wilde ze niet, maar ten slotte gaf ze toe. Sally kon niet zeggen of ze stil was omdat de grote, vreemde man in haar huis haar bang maakte of dat ze het juist wel leuk vond. Cassie bleef op zijn schoot zitten totdat ze in slaap viel. Robert droeg haar naar haar kamer en legde haar voorzichtig in haar bed. In zijn armen zag ze er slap en levenloos uit, als een pop.

Toen Fran thuiskwam, vond Sally dat ze tegen haar moest zeggen dat Robert langs geweest was. Dat kon ze beter niet van Cassie horen.

‘Ik hoop niet dat je het erg vindt, maar er is een vriend van me langs geweest. Hij is niet lang gebleven.’

Sally wachtte op de vragen die zouden komen. Ze had haar verhaal klaar. Maar Fran scheen ook verloren te zijn in haar eigen gedachten en ze maakte een afwezige indruk. ‘O,’ zei ze. ‘Oké, geen punt.’